7.2.1. Kütle ve Ağırlık İlişkisi
Önerilen Süre: 4 ders saati
Konu/Kavramlar: Kütle, ağırlık
7.2.1.1. Kütleye etki eden yerçekimi kuvvetini ağırlık olarak adlandırarak, ağırlığı bir kuvvet olarak tanımlar ve büyüklüğünü dinamometre ile ölçer.
7.2.1.2. Kütle ve ağırlık kavramlarını karşılaştırır.
Bir cisme etki eden yerçekimi kuvvetine ağırlık denir.
Yeryüzünde yaklaşık olarak 100g kütleli bir cisme 1 Newton yerçekimi kuvveti etki eder. ( 1kg yaklaşık 10 Newton)
Ağırlık bir kuvvet olduğu için dinamometre ile ölçülür.
Ağırlık birimi Newton‘dur. Kısaca N harfi ile gösterilir.
Cisimlerin yere düşmesi onlara bir kuvvetin etki ettiğini gösterir. Dünya, yeryüzündeki tüm varlıklara çekim kuvveti uygular. Bu çekim kuvveti yer çekim kuvveti adını alır. Ağırlık gezegenlerin büyüklüklerine göre değişen bir kavramdır.
Ay, Dünyadan 6 kat daha küçük olduğu için, Dünyada ölçülen bir cismin ağırlığı ayda 6 kat daha hafif gelir.
Kütle değişmeyen madde miktarıdır. Her yerde aynıdır. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Birimi gram (g), kilogram (kg) dir. Bütün gezegenlerde bir maddenin kütlesi aynıdır, değişmez.
Dünya dışındaki gök cisimlerinin uyguladıkları bu çekim kuvvetine kütle çekim kuvveti denir.
Büyük bir gezegeninin kütle çekim kuvveti de fazladır.
Bu nedenle Dünya’dan büyük gezegenlerde cisimlerin ağırlığı Dünya’dan fazladır.
Ay, Dünya’dan küçük olduğu için kütle çekimi azdır. Bu nedenle Ay’da cisimlerin ağırlıkları azalır.
Not: Günlük yaşamda kütle ve ağırlık sıkça karıştırılmaktadır. El kantarı, baskül, dijital terazi gibi araçlar ağırlık ölçmede kullanılır. Kütle sadece eşit kollu terazide ölçülebilmektedir.
1. Kütle madde miktarıdır. Ağırlık maddeye etki eden yerçekimi kuvvetidir.
2. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Ağırlık dinamometre ile ölçülür.
3. Kütle her yerde aynıdır, değişmez. Ağırlık bulunan yere göre değişir.
4. Kütle skaler (sayısal) bir büyüklüktür. Ağırlık vektörel (hem sayısal hem de yönlü) büyüklüktür.
5. Kütlenin birimi kg dir. Ağırlığın Newton dur.
6. Bir maddenin kütlesi uzayda sıfır olmaz, ancak ağırlığı sıfır olur.