Madde ve Isı

Kazanımlar

 F.6.4.3. Madde ve Isı
Önerilen Süre: 8 ders saati
Konu / Kavramlar: Isı iletkenliği, ısı yalıtkanlığı, ısı yalıtımı, ısı yalıtım malzemeleri
F.6.4.3.1. Maddeleri, ısı iletimi bakımından sınıflandırır.
F.6.4.3.2. Binalarda kullanılan ısı yalıtım malzemelerinin seçilme ölçütlerini belirler.
F.6.4.3.3. Alternatif ısı yalıtım malzemeleri geliştirir.
F.6.4.3.4. Binalarda ısı yalıtımının önemini, aile ve ülke ekonomisi ve kaynakların etkili kullanımı bakımından tartışır.

 

Madde ve Isı

Maddeyi oluşturan tanecikler hareketlidir.
Katı maddenin tanecikleri yavaş, sıvı maddenin orta, gaz maddenin ise hızlı hareket eder.
Isı alan maddenin taneciklerinin hareketi artarken, ısı veren taneciklerin hareketi de azalır.
Isı alma ve ısı verme sırasında tanecikler değişmez, sadece tanecikler arası boşluk değişir.

A- Isı Nedir

Sıcak olan maddeden soğuk olan maddeye aktarılan enerjiye ısı denir.
Isı akış yönü sıcaktan soğuğa doğrudur.

Hızlı ve yavaş tanecikler birbirine çarparlar, çarpışma sonucu hızlı olan tanecik yavaşlar yavaş olan tanecik hızlanır. Taneciklerin hızları eşitleninceye kadar ısı akışı devam eder.
Isı akışı, ısı iletimidir.

Not: Sıcak maddenin verdiği ısı ile soğuk maddenin verdiği ısı birbirine eşittir.

– Kalorifer peteği üzerinde bulunan perdenin hareket etmesi,
– Suya atılan pamuk parçalarının ısındıkça hareketinin artması,
– Isıtıcı üzerindeki havanın dalgalanması,
ısı alan maddenin taneciklerinin hareketinin arttığını gösterir.

 

B- Isı İletkenliği

Maddelerin sıcaktan soğuğa doğru ısı geçişine ısı iletkenliği denir. Isı alışverişini engellemeyen maddeler ısı iletkenidir.

Isı iletkeni
Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir.
Metaller  iyi bir ısı iletkenidir.

Isı yalıtkanı
Isıyı iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı denir.
Isı yalıtkanı olan maddenin tanecikleri arasındaki boşluk fazladır.
Tamamen ısı yalıtkanı olan madde yoktur.

Not: Genel olarak elektriği iyi ileten maddeler ısıyı da iyi iletir.
Metallerin ısı ve elektrik iletkenlikleri benzerdir.
Ancak elmas ısı iletkeni olmasına rağmen elektrik iletkeni değildir.

Isı iletkeni ve ısı yalıtkanlarına örnekler

İletkenler Yalıtkanlar
1 Bakır Tahta (Ahşap)
2 Altın Hava
3 Demir Plastik
4 Alüminyum Kumaş
5 Kurşun Saman
6 Çinko Cam yünü
7 Çelik Plastik köpük
8 Gümüş Bakalit
9 Metal para Kağıt
10 Platin Pamuk
11 Cıva Yün
12 Titanyum Deri
13 Sodyum Elyaf
14 Magnezyum Cam
15 Kalsiyum Beton
16 Kalay Su
17 Nikel Katran
18 Kobalt Silikon yünü
19 Krom Kiremit
20 Berilyum Gaz beton
21 Elmas Yağ
22 Porselen
23 Tuğla

Maddelerin ısı yalıtımlarının karşılaştırılması

Boşluk > Strafor köpük > Hava > Yün > Ahşap >Kiremit > Su > Beton > Cam

C- Binalarda Isı Yalıtımı

Binanın dış cephe duvarlarında, pencere camlarında, tavan ve zemin kısımlarında ısı yalıtımı yapılır. Yalıtım sayesinde kışın üşümekten yazın ise terlemekten kurtuluruz. Binalarda yalıtım için plastik köpük, ahşap, taş yünü, katran, cam yünü ve silikon yünü kullanılır.

Taş Yünü
Yanmaz, iç ve dış duvarlarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Strafor köpük
Kolay yanar, iç ve dış duvarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Cam Yünü
Zor yanar, sıcak su borularında iç ve dış kaplamalarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Silikon Yünü
Zor yanar, dış duvarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Ahşap
Kolay yanar, iç duvarlarda kullanılır, kısa ömürlüdür.

Asbest
Yanmaz, iç ve döşemelerde kullanılır, uzun ömürlüdür.

Katran
Yanar, tavanlarda kullanılır, kısa ömürlüdür.

Not: Strafor köpük yangına karşı dayanıklı olmadığı için artık gaz beton ve cam yünü tercih edilmektedir.

Isı yalıtım malzemelerinin olması gereken özellikleri

  • Ekonomik olmalıdır.
  • Yanmaya karşı dayanıklı olmalıdır.
  • Zamanla beraber yapısında bozulma olmamalıdır.
  • Mikroorganizma ve böcekler çoğalmamalıdır.
  • İnsan sağlığına ve doğaya zarar vermemelidir.
  • Çevre şartlarından olumsuz etkilenmemelidir.
  • Kullanımı kolay olmalıdır.

D- Binalarda Isı Yalıtımının Önemi

  1. Aile ve ülke ekonomisine katkı sağlar.
  2. Doğal kaynakların tükenme hızını azaltır.
  3. İnsan sağlığını korur.
  4. Evimiz yazın serin, kışın ise sıcak olur.
  5. Fosil yakıt kullanımı azalmasından dolayı çevre kirliliği azalır.
  6. Hava kirliliğine bağlı hastalıklar azalacaktır.
  7. Bina içerisinde terleme, küflenme, boya kabarmaları olmayacaktır.
  8. Binanın ömrünü uzatır.

2025 LGS Sınavı
01 HAZİRAN 2025 PAZAR